Madelyn Penders studeert aan Radboud Universiteit Nijmegen. 

Daar stonden we dan op Schiphol. Allebei met een grote koffer, een stuk handbagage en een grote tas met tandheelkundige materialen die we gesponsord hadden gekregen. Na een lange vlucht kwamen we aan in Dar es Salaam, de economische hoofdstad stad van Tanzania.

De programma manager van Work the World pikte ons netjes op van het vliegveld en bracht ons naar ons comfortabele en veilige huis.

De volgende dag gingen we in de ochtend naar het ziekenhuis waar we de komende weken mee zouden lopen. Deze eerste kennismakingsochtend nam een ander teamlid van Work the World ons mee naar het ziekenhuis zodat we wisten hoe wij iedere dag met het openbaarvervoer naar het ziekenhuis moesten komen.

Voor de afdeling Tandheelkunde kom je eerst door een grote ijzeren deur, waarna tegen de muur lange banken stonden waar patiënten op zaten te wachten. Aan de linkerkant waren 3 kamers en 1 techniekruimte. De 3 kamers hadden elk hun eigen stoel. Twee kamers waar ook vullingen konden plaatsvinden en 1 kamer waar enkel en alleen een stoel en extractiespullen in stonden: ‘de extractiekamer’.

Op de eerste dag is er uitgelegd hoe er in het ziekenhuis gewerkt wordt. Patiënten komen met een klacht binnen en schrijven zich in. Vervolgens worden er 10 patiënten binnengeroepen. Deze patiënten gaan om de beurt bij een tandarts naar binnen die een diagnose stelt en eventueel de patiënt verdoofd. De patiënt moet 1 klacht kiezen, want bij meerdere moeten ze de volgende dag terugkomen. Vervolgens mag deze patiënt weer buiten plaatsnemen totdat alle 10 de patiënten door een arts gezien zijn. Vervolgens komen dezelfde 10 patiënten om de beurt weer bij de tandarts voor de behandeling.

Nadat al deze patiënten zijn behandeld begint dit traject opnieuw. Het is een soort ‘lopende band’.

Wat ik zelf erg heftig vond, was dat kinderen ook in deze ‘lopende band’ terecht kwamen. Er is geen aparte kindertandheelkunde, geen extra tijd voor kinderen en al helemaal geen tijd om hen zachtaardig hun mond open te laten doen. Kinderen komen met een klacht/pijn en worden door 6 paar handen geforceerd tot behandeling. Het gekrijs wat uit deze kleine mensjes kwam was verschrikkelijk en ging door merg en been.

Na deze introductiedag bleek dat we de volgende dag vrij waren in verband met een nationale feestdag. Om deze dag toch nuttig te besteden zijn Bart en ik die dag naar een klein dorpje gegaan. Het dorpje Kidodi is een dorp in de buurt van Mikumi National park, waar Work the World een ‘Village Experience’ heeft en waar studenten normaal een week verblijven als aanvulling op hun stage in Dar es Salaam. De rit was 7 uur heen en 7 uur terug. Gelukkig was het dit achteraf meer dan waard. Met een grote sponsordoos met tandenborstels kwamen we aan in het dorpje. Daar aangekomen hebben we de kleine kinderen van het dorp heel erg blij gemaakt met tandenborstels! In eerste instantie dachten de meeste kinderen dat het zwaardjes waren en begonnen ze ermee te spelen en doordat we zelf nog niet heel goed Swahili konden heeft een tolk ons geholpen met het geven van poetsinstructies aan de kinderen.

Na deze onvergetelijke dag begon onze eerste echte dag in het ziekenhuis en zagen we direct de verschillen met Nederland. Vullingen gaan in Tanzania bijvoorbeeld heel anders.

Allereerst is er geen waterkoeling voor de boor, waardoor je constant de geur van verbrande tand ruikt. Vervolgens gebruik je de materialen die je hebt. Vaak uit zich dit in freestylen met afgebroken instrumenten (dit geldt trouwens over alle tandheelkundige materialen). Zo hadden ze enkel hele grote excaveerinstrumenten, is er geen blauwe of groene boor en heb je geluk als er ets en bonding aanwezig is (primer hebben ze niet). Verder hebben ze maar weinig composiet, waardoor dit eigenlijk alleen wordt gebruikt voor frontvullingen. Al is de esthetiek vaak ver te zoeken, doordat je maar kan kiezen uit enkelen kleuren composiet.

Wat ons verder opviel was dat de tandartsen veel kennis hebben, maar minder goed werk kunnen verrichten door het gebrek aan (goede) materialen. Ze waren vooral erg goed in (ingewikkelde) extracties. Zelfs tanden die deels nog goed waren en die wij in Nederland chirurgisch zouden verwijderen, werden met een simpele hevel verwijderd. Erg leerzaam hoe veel ervaring zij daar mee hadden.

Verder was het erg interessant om mee te kijken met de tandtechniekers. Deze maakte simpele enkeltandvervangingen, protheses maar ook ambachtelijke bruggen. Zo gebruikten ze dezelfde keramische tanden om bruggen te maken. Niets werd geperst - dit kenden ze wel maar was meer iets voor privéklinieken waar mensen met geld heengingen. Werken als tandtechnicus in een overheidsziekenhuis is dus echt non-stop freestylen.

Een groot verschil tussen de tandheelkunde in Tanzania en Nederland is dat mensen in Tanzania niet preventief naar de tandarts gaan, maar enkel komen met een klacht.

Hierdoor kun je als tandarts vaak veel doen, maar wanneer er geen klachten zijn moet je soms ook langere tijd wachten op patiënten.

Al met al was het werken in Dar es Salaam een hele dankbare en leerzame ervaring. Als je daar bent geweest zie je pas hoe goed wij het hier hebben.