Celien Claes

Celien Claes studeert aan KU Leuven.

Na een zestal uur op de vlieger, zette ik voor de allereerste keer mijn voeten op het Afrikaanse continent. Meteen zag ik een bordje ‘Akwaaba,’ wat welkom betekent. Wauw, ik was in Ghana, maanden had ik ernaar uitgekeken en nu was het zo ver. In de aankomsthal werden we opgewacht door Frank, die al snel naar ons toe kwam in een Work the World T-shirt. Dat verliep alvast vlot. We bleven nog even in Accra terwijl we wachtten op de aankomst van twee andere huisgenoten. We kregen onze tijd goed vol met het rond kijken in de aankomsthal en opnemen van deze nieuwe indrukken. Kleurrijke kleren, kindjes gedragen op de rug, manden op het hoofd… In de late avond vertrokken we richting  Takoradi. We kwamen ’s nachts aan in het mooie blauwe Work the World huis. De nachtwacht Gordon hielp ons graag met onze koffers naar binnen te brengen, meteen ook onze eerste kennismaking met de Ghanese behulpzaamheid! De eerste ochtend in Ghana startte meteen goed met een heerlijk ontbijt van Gifty en Ophelia, de twee keukenprinsessen die ervoor zorgen dat we nooit ook maar iets te kort kwamen! We hielden het rustig, leerden onze nieuwe huisgenoten kennen en verkende onze nieuwe thuis voor één maand.

Ik spreek in ‘we’ vorm, want ik ben niet alleen aan dit avontuur begonnen. Samen met drie vriendinnen die ik ken van de universiteit, liep ik stage in Ghana. Maar, als je niet het geluk hebt om vrienden te hebben met dezelfde droom, laat je dan zeker niet stoppen. Het is allemaal heel spannend, maar iedereen in het Work the World huis, was zo lief en open. Je hebt sowieso al enkele raakvlakken, aangezien je voor hetzelfde avontuur gekozen hebt en je studies in het medisch vakgebied liggen. En op de wekelijkse bbq avonden, elke donderdag, bloeit iedereen open! Terugkeren naar het huis voelde na een (soms zware) stagedag echt als thuiskomen. Er was altijd iemand bij wie je je hart kon luchten. Het huis delen met studenten van over heel de wereld is een belangrijk deel van de ervaring. Je leert over hun cultuur, over hun opleiding, over de verschillen en de gelijkenissen en –zeker mooi meegenomen-  je Engels krijgt een boost.

Vanaf de start wilde ik naar Afrika. Eens ik beslist had dat ik dit avontuur wilde beleven met Work the World, moest ik de volgende beslissing maken: Ghana of Tanzania? Sinds ik terug ben uit Ghana heb ik al heel wat berichtjes gekregen van andere studenten die voor deze keuze staan. Ik kan natuurlijk niet vergelijken, maar ik heb nooit spijt van mijn keuze gehad. De charme van Takoradi is dat er vrijwel geen toerisme is. Je leert een Afrikaanse stad en zijn bewoners kennen, zoals hij écht is. Ghana was redelijk onbekend terrein voor mij. Maar ik ben blij dat ik nu een prachtig land heb leren kennen waar ik anders niet snel aan gedacht had. Dit in tegenstelling tot Tanzania, waar ik ook maar al te graag naar zou afzakken als toerist.

Maar het belangrijkste onderdeel is natuurlijk de medische stage zelf. En ik ga gewoon eerlijk zijn. De eerste dagen kunnen héél frustrerend zijn, wees niet verbaasd als je een kleine cultuurshock krijgt. Ten eerste is privacy vrijwel onbestaand. Het is niet abnormaal dat een consultatie om de haverklap gestoord wordt door een collega of kennis die even een praatje slaat met de arts. Ten tweede is er ook héél weinig compassie of medeleven. Vroedvrouwen durven te schreeuwen op een vrouw in arbeid, omdat ze bijvoorbeeld te luid schreeuwt. Ook is het voor hun normaal dat een patiënt een behandeling niet altijd kan betalen en dat er vervolgens niets gebeurt. Voor ons –en met ons gezondheidssysteem- is dit vaak haast ondenkbaar. Patiënten blijven meestal ook met veel onwetendheid zitten. De dokter onderzoekt de patiënt, geeft uitleg aan de studenten en gaat verder naar de volgende patiënt. De patiënt in kwestie heeft vaak geen idee waarom hij of zijn in het ziekenhuis is en wat er staat te wachten.

Dat kan heel zwaar zijn de eerste dagen, maar hoe dan ook, het wendt wel. Ik denk dat het allerbelangrijkste is dat je met de juiste mindset vertrekt. ‘Learn, don’t judge,’ zoals het ook mooi verwoord staat in het infopakket. Natuurlijk zijn er héél wat dingen anders, natuurlijk zie je soms dingen gebeuren die tegen je kennis en moraal ingaan, maar vergeet niet dat jij er bent om van hun te leren en niet andersom. Ook op medisch vlak zijn heel wat zaken cultuurgebonden. Eens je van uit dit standpunt je stage kan beleven, haal je het meest uit deze geweldige ervaring.

Op voorhand kon ik me ook echt niet inbeelden hoe een Afrikaans ziekenhuis er zou uitzien en hoe of helemaal niet primitief het zou zijn. Het operatiekwartier is erg modern met voldoende apparatuur. De ‘wards’ of zalen waar de patiënten liggen, zijn daarentegen erg verouderd. Patiënten liggen allemaal samen, met een emmertje onder hun bed om te urineren. Er is geen keuken die voeding voorziet. Het verpleegkundig personeel heeft ook niet de taak om de patiënten effectief te verzorgen, ze moeten de patiënten bijvoorbeeld niet wassen. Dat wordt overgelaten aan de familie. Daarom zie je ook her en der in het ziekenhuis familieleden slapen op de grond. Maar misschien het grootste verschil met onze ziekenhuizen? Dat is dat je continu begroet wordt, want al de Ghanezen zijn ongelooflijk vriendelijk. ‘Hi Obruni, how are you?’ zal je meerdere keren op dag mogen horen. Ze zijn oprecht geïnteresseerd. Ze willen weten wie je bent, van waar je bent en wat je van hun land vindt. Ze leren je enkele woorden Fante of Twi, hun lokale taal, aan en zorgen ervoor dat je je nooit alleen voelt!

Mijn verwachtingen op medisch vlak, waren dat ik op de afdeling General Medicine veel gevallen van hepatitis, malaria, HIV en sikkelcelziekte zou zien. Wat ik niet verwacht had, was dat het overwicht vooral lag bij de gevallen van hypertensie, hartfalen en diabetes. Ik werd even met mijn neus op de feiten geduwd, hoe groot deze problematiek aan het worden is in ontwikkelingslanden. Veel patiënten missen de nodige zorg en lopen erg lange tijd met hun problemen rond, waardoor je complicaties ziet, die je zelden nog in België of Nederland tegenkomt. Op vlak van klinisch onderzoek heb ik héél wat bijgeleerd. Vergrote levers, milten en erg veel ascitesvocht. Allemaal bevindingen die ik nog nooit eerder had kunnen vaststellen. Ook leerde ik in het verloskwartier bij op klinisch vlak. Ik mocht de contracties en de foetale harttonen monitoren met een Pinard stethoscoop (zo’n trechtertje wat je op de zwangere buik moet plaatsen!) Ook leerde ik met enkele handgrepen de ligging van de foetus te bepalen. Dingen die wij haast vergeten zijn met al onze moderne apparatuur!

En natuurlijk, niet te vergeten, heb je de weekends om Ghana te ontdekken, uit te blazen en je gedachten te verzetten. Mijn allermooiste herinnering? Dat was, na een korte nacht in een boomhut, het regenwoud in te trekken bij zonsopgang. De zon zien opkomen boven de eeuwenoude bomen op de Canopy Walk in Kakum National Park, op een moment dat je het park helemaal voor je alleen hebt… Dat staat in mijn geheugen gegrift!
Al kon er ook weinig tippen aan de safari in Mole National Park. Veertien uur in een busje over de hobbelige wegen zijn snel vergeten, wanneer je plots op enkele luttele 7 meter van een Afrikaanse olifant in het wild staat! Ook brachten we een bezoekje aan het paaldorpje Nzulezu, Cape Coast Castle en de ecovillage in Mole Park. We spotten nog meer olifanten, terwijl we aan het luieren waren aan het zwembad van Zayna Lodge. We aaiden krokodillen in Hans Cottage. We reden paard langs de overs van Lake Bosomtwi… Kortom, we kregen onze tijd héél goed om. En we hebben héél wat van onze Bucket List kunnen afvinken.

Wat ik je ten slotte echt aanraad, of je nu naar Ghana gaat of elders, is dat je echt de moeite moet doen om een dagboek bij te houden. Ik weet het, het kost wat tijd, maar er zijn zoveel interessante casussen, zoveel nieuwe ontmoetingen en zoveel mooie verhalen. De hele ervaring is zo overweldigend, dat je het gewoon niet allemaal kan onthouden. Achteraf ga je heel blij zijn dat je er eentje bijgehouden hebt!  Ik blader regelmatig terug in mijn boekje en merk nu al, na twee maanden, hoeveel fantastische dingen ik al vergeten ben!