2016
Félice Goldbach studeer aan Universiteit Leiden.
Félice Goldbach ging in haar laatste jaar geneeskunde 4 weken naar Ghana met Work the World. Dit is haar ervaring.
Wat zijn voor jou de meest opvallende verschillen tussen Ghana en Nederland?
Ik heb twee weken meegelopen op de Spoedeisende Hulp en twee weken op General Medicine. Het is vooral bizar om te zien hoe weinig resources ze daar hebben. In Nederland heb ik een co-schap Radiologie gedaan, waar je soms wel om de dag een CT-scan deed. In Ghana was dat compleet tegenovergesteld. Er was wel een CT-scan, maar daar hing een prijslijst naast omdat die vaak niet vergoed wordt. Het was vaker een probleem dat mensen geen onderzoek konden krijgen omdat ze geen geld hadden.
Er zijn heel veel gevallen waarin het anders gaat dan in Nederland. Zelf ben ik geïnteresseerd in neurologie en bij verdenking van een hersenbloeding beginnen we bij de scan. Dat is in Ghana pas veel later aan de orde en dan nog noemt men een scan als iets om ‘misschien maar eens te doen’. Ook iets als drainage van vocht in de buik bij een patiënt met leverproblemen gaat in Nederland onder veel meer controle. In Ghana prikken ze gewoon blind met een infuusnaald in de buik en gaat de patiënt na een uurtje gewoon weer naar huis.
Je leert tijdens zo’n ervaring wel te vertrouwen op je eigen kunnen en je eigen klinische denken. Door de basale middelen en processen die daar gehanteerd worden, leer je teruggaan naar de patiënt. Geneeskunde is veel meer dan een lab en een scan doen, dat moet ook gewoon op je eigen diagnostische vaardigheden kunnen.
Wat waren de meest indrukwekkende gevallen die je gezien hebt?
Het eerste wat ik zag toen ik binnenkwam was een heftig geval van cerebrale malaria, waarbij de malaria ook de hersenen heeft bereikt. De lokale artsen zijn er allemaal heel rustig onder en zeggen dat het wel goed komt, terwijl mijn eerste indruk die van een heel ziek kind was, waarbij ik vreesde dat het niet goed zou komen. Maar de patiënt krijgt medicatie en is de volgende dag weer beter. De eerste dag besef je nog helemaal niet wat al die prognoses zijn van ziektes die zij om de haverklap zien, en wij zo goed als niet.
In mijn tweede week werd er een man binnengebracht. Vermoedelijk was hij betrokken geweest bij een gewapende overval, was achternagezeten door de politie en gevallen in een greppel. Hij kwam aan met een open botbreuk in zijn been; zijn vrienden hadden hem in de kofferbak van de auto naar het ziekenhuis gereden. Zonder pijnstilling werd zijn been gezet. Daar stond ik echt verbijsterd bij. Zijn bot stak naar buiten, die man schreeuwde van de pijn. Op zo’n moment zie je hoe ernstig het is dan zelfs pijnstilling niet vanzelfsprekend is.
Waar je, gek genoeg, wel aan gewend raakt is dat mensen worden binnengebracht die al overleden zijn. Daar kunnen we medisch niks meer aan doen en zo’n persoon blijft dan een poosje op de spoedeisende hulp liggen. Na een tijdje hebben mensen blijkbaar tijd om het te regelen en wordt diegene eindelijk weggebracht. Dat is heel raar om te zien, maar je went eraan omdat je weet dat er (uiteindelijk) iemand komt om het te regelen.
Je hebt ook 2 dagen op de kraamafdeling meegelopen, hoe was dat?
Veel verloskundigen in het Work the World huis waren heel enthousiast over de labor ward, dus ik wilde ook wel een bevalling meemaken. Op de eerste dag heb ik een natuurlijke bevalling gezien en op de tweede dag allemaal keizersnedes.
Het was heel interessant om te zien hoe anders het is. In Nederland wordt het kind meteen bij de moeder gelegd. Daar ziet de moeder het kind maar heel even voordat het wordt weggehaald. De navelstreng wordt direct geknipt, de baby wordt gewassen en helemaal ingepakt teruggegeven aan de moeder. Ironisch genoeg laten ze alleen het hoofdje vrij, wat in Nederland juist als eerste wordt ingepakt.
De chirurg kwam de OK binnen met iets dat leek op kaplaarzen en een schort – denk er een vishengel bij en hij kon zo gaan riviervissen. Alles is daar veel minder schoon en steriel. Wel hadden ze er bijvoorbeeld hele goede OK-lampen, wat ik dan weer niet had verwacht.
Hoe was de interactie met de lokale supervisors?
Op de spoedeisende hulp had ik bijna de hele periode dezelfde begeleider. Dat wisselde later af met een andere arts, maar het beviel allebei erg goed. Ik zat op de afdeling met een andere Work the World student, Ross, en we werden allebei veel op sleeptouw genomen.
Als we iets interessants zagen waar we nog niet veel vanaf wisten, zochten we daar zelf van alles over op en dan bespraken we de volgende dag met de arts wat we hadden gelezen. Je leert er meer van op die manier. Er zijn nogal wat ziektes die in Nederland niet voorkomen. Malaria, sikkelcelziekte, verschillende soorten chronische aandoeningen... Het was heel goed om daar over te lezen en te bedenken wat de symptomen zijn.
De artsen hielden ons op een goede manier bezig. Soms mochten we meekijken met de rondes en behandelingen, soms mochten we zelf een patiënt bezoeken en daarna overleggen wat we hadden gezien. Er was niet altijd veel structuur, maar wel altijd genoeg te doen.
Hoe was het meelopen bij de HIV-kliniek?
Wat ik vooral heel leuk en interessant vond is hoe goed ze daar alles geregeld hebben. Mensen worden heel regelmatig getest en de test wordt laagdrempelig aangeboden. Daarbij wordt gekeken naar medicatie en interactie van die medicatie met hun verdere medische voorgeschiedenis en andere medicatie. In een land waar het aantal HIV-patiënten zo hoog ligt, is het heel goed dat ze preventie en informatievoorziening zo aanpakken.
Ik heb vooral veel meegekeken bij het diagnosticeren en in de apotheek. Ze hebben ook een diëtiste voor voedingsadviezen, er worden leefstijladviezen gegeven en men legt uit hoe belangrijk de medicatie is. In Nederland heb ik in een binnenstadziekenhuis gezeten, dus veel van de taferelen kende ik al, maar ik vond het heel leuk om te zien hoe ze er in Ghana mee omgaan. Vooral de focus op medicatie was groot. Op beide plekken heb ik gezien hoe belangrijk therapiegetrouwheid is voor patiënten.
Er werden in het huis klinische lessen gegeven, hoe was dat?
Iedere twee weken vertelde een van de artsen van general medicine over bepaalde onderwerpen. Zelf heb ik een les meegemaakt die gewijd was aan het gezondheidszorgsysteem in Ghana. Dat ging onder andere over het onderscheid tussen teaching hospitals en regional hospitals, waar wij zaten. Maar ook over de verzekering (die is heel goedkoop, maar dekt heel weinig) bijvoorbeeld. Op veel dingen die je je afvraagt tijdens je werk in de kliniek kon hij antwoord geven. Dat geeft je diepgang en inzicht in allerlei zaken en je kunt alles vragen wat je wilt.
Wat was er verder te doen?
Alle uitstapjes zijn natuurlijk heel leuk. Cape Coast Fort is een algemene favoriet. Wat ik heel mooi vond was mijn eerste weekend. Toen zijn we naar het dorpje op palen – Nzulezu, geweest en daarna naar een prachtig strand, Axim Beach. Het was een tikkeltje toeristisch in vergelijking met de rest van Ghana, maar ik heb een weekend lang heerlijk genoten.
Tegenover het Work the World huis zit een vrouw die alles kan maken wat je maar wilt als het om kleding gaat. Op de markt kun je stoffen kopen en dan maakt zij wat je graag wilt dragen. Niet alleen Afrikaanse kleding, maar echt alles. Ik heb er heel veel laten maken en hoop dat ik dat deze zomer veelvuldig kan dragen!
Waarom zou je deze ervaring aanraden aan andere studenten?
Dit is de kans om geneeskunde op een andere manier uit te voeren dan wat je gewend bent door de luxe die je in Nederland hebt. Daar had ik op gehoopt en dat is precies wat ik heb gedaan.
Het is ook gigantisch leuk dat je in een huis zit met mensen met andere nationaliteiten die toch dezelfde opleiding doen. Zo leer je ook verschillen tussen Westerse landen kennen. De contacten die je opdoet zijn echt heel erg leuk. Ik heb over de hele wereld uitnodigingen uitstaan om eens langs te komen als ik in de buurt ben. Bovendien is het heel goed geweest voor mijn Engels; op een gegeven moment denk je zelfs in het Engels. CV building was voor mij ook belangrijk. Meer hebben dan je studie en laten zien dat je vier weken zo’n ervaring aangaat. Dat geeft ook een bepaalde mentaliteit weer.
Ik vond het ook heel leuk om eens een keer iets van zo’n land te zien, waar mensen roeien met de riemen die ze hebben. Ghana is het echte Afrika! Je ziet veel mooie toeristische dingen en gaat lekker weekendjes weg – en dan rij je over een afgelegen hobbelweg en bedenk je hoe verschrikkelijk het moet zijn als je dan een blinde darmontsteking krijgt. Dan maken wij ons thuis zorgen om een paar drempels. Er zijn hele waardevolle lessen die je daar kunt leren. Reizen en meer van de wereld zien combineren met zo’n stage, is gewoon geweldig om samen te doen.
